Φάκελος «Καρστικά Νερά της Γκιώνας"

-Γιατί η προσπάθεια που ξεκίνησε ο τότε υφυπουργός Δ. Θάνος «πνίγηκε» στα λιμνάζοντα ύδατα της αδιαφορίας και της γραφειοκρατίας;;;;
-Όλο το ιστορικό όπως δημοσιεύτηκε στην "Ωρα της Φωκίδας"

«Μύθος και παραμύθια της Χαλιμάς» όπως ορισμένοι τα χαρακτήρισαν ή μια απτή πραγματικότητα που μας κάνει να ντρεπόμαστε για την κατάντια του ελληνικού κράτους  αλλά και των κοινοβουλευτικών μας εκπροσώπων για την αδράνεια  και την  ελαφρότητα με την οποία αντιμετωπίζουν την τύχη του νομού τα τελευταία χρόνια;
Ο λόγος για τα περίφημα Καρστικά νερά της Γκιόνας που έρχονται ξανά σήμερα στην ...
επικαιρότητα μετά τις εξαγγελίες περί πώλησης του πλειοψηφικού πακέτου της ΕΥΔΑΠ σε ιδιώτες, κάτι που πρακτικά θα σημαίνει ιδιωτικοποίηση ενός κοινωνικού αγαθού αναγκαίου για την ανθρώπινη επιβίωση.

Μια ιδιωτικοποίηση που θα έχει και παράπλευρες απώλειες όπως για παράδειγμα σχετικά με την τύχη της Άρδευσης του Ελαιώνα, ενός έργου που έχει εξαγγελθεί πολλάκις από τις τοπικές πολιτικές ηγεσίες αλλά που μάλλον δεν θα πραγματοποιηθεί ποτέ αφού κανένας ιδιώτης δεν θα δεχτεί να δίνει τις τεράστιες ποσότητες νερού που χρειάζονται χωρίς το ανάλογο «τσουχτερό» αντίτιμο.
Μια άρδευση που βεβαίως θα μπορούσε να εξυπηρετηθεί από τα καρστικά νερά της Γκιόνας που σήμερα χάνονται ανεκμετάλλευτα όταν βάσει όλων των επιστημονικών απόψεων θα μπορούσαν να βρεθούν και να εξορυχτούν με σχετικά χαμηλό κόστος, πάντα βέβαια σε συνάρτηση με τα οφέλη που θα δημιουργήσει
Η ιστορία των καρτσικών νερών της Γκιόνας έγινε ευρύτερα γνωστή στη Φωκίδα μετά από δημοσίευμα της εφημερίδας μας πριν από περίπου 3 χρόνια. Έκτοτε κανένας  αιρετός μας «αρχοντας» δεν έδωσε την πρέπουσα σημασία πετώντας το ζήτημα στους καλένδες της ιστορίας , αν και είχαν στη διάθεση τους όλα τα έγγραφα που αποδείκνυαν του λόγου το αληθές.
Ολόκληρη η ιστορία ουσιαστικά ξεκίνησε το το 1975  και είχε προκαλέσει μεγάλο σάλο στη Φωκίδα αλλά και σε ολόκληρη  την Ελλάδα.
Ήταν τότε που ξεκίνησαν οι εργασίες για την κατασκευή του καταθλιπτικού αγωγού Μόρνου, όταν ξαφνικά βρέθηκαν όλοι οι άνθρωποι του συνεργείου να χρειάζονται βάρκα για να μετακινηθούν στην υπό κατασκευή σήραγγα της Γκιώνας.
Όλα αυτά που αποτυπώνονται στο ημερολόγιο του έργου, επιβεβαιώνονται  ακόμα και σήμερα από ανθρώπους που εργάζονταν στο συγκεκριμένο έργο και είναι επιφανείς συμπολίτες μας, ενώ κάποιοι από αυτούς κατέχουν και φωτογραφικό υλικό από την δυσάρεστη αλλά και ευχάριστη έκπληξη που τους επιφύλασσε η Γκιώνα στους κόλπους της. Ήταν αναμφισβήτητα δυσάρεστη γιατί δυσχέραινε σε μεγάλο βαθμό τη δουλειά τους. Παράλληλα όμως ήταν και ευχάριστη γιατί οι ποσότητες ήταν τεράστιες και θα μπορούσαν να καλύψουν άνετα τις υδροαρδευτικές ανάγκες της ευρύτερης περιοχής του νομού, ειδικότερα σήμερα

Το ιστορικό και η  αλληλογραφία

Η αναβίωση των προσπαθειών για την εκμετάλλευση των νερών της Γκιόνας ξεκίνησε , επίσημα τουλάχιστον, πριν από μερικά χρόνια  με δύο επιστολές του τότε βουλευτή και υφυπουργού Υγείας κ. Δημήτρη Θάνου.
Η πρώτη εστάλη προς τον υφυπουργό ΥΠΕΧΩΔΕ κ. Νάσο Αλευρά, ζητώντας να τους καθορίσει τις αποστάσεις ασφαλείας τις οποίες πρέπει να τηρήσουν σε σχέση με τη σήραγγα του Μόρνου., στην περιοχή που διαπερνά το ορεινό συγκρότημα της Γκιώνας.
Μάλιστα, επεξηγηματικά αναφέρει ο κ. Θάνος στην επιστολή του ότι ζητεί τα στοιχεία αυτά «προκειμένου να σχεδιάσουμε το της υδρομαστευτικής σήραγγας και κυρίως να καθορίσουμε τη θέση που θα συναντήσει το καρστικό έγκοιλο».
Για την ιστορία να αναφέρουμε ότι στις 7/5/08 το ΥΠΕΧΩΔΕ προωθεί απαντητική επιστολή της ΕΥΔΑΠ την οποία υπογράφει ο Διευθύνων Σύμβουλος της επιχείρησης Διονύσιος Ξένος που απαγορεύει την εκτέλεση κάθε έργου ή εργασίας σε απόσταση 100 μέτρων  εκατέρωθεν  του άξονα κλειστών αγωγών.
Η δεύτερη επιστολή ήταν τον Απρίλιο προς τον υπουργό Γεωργίας κ. Γιώργο Ανωμερίτη, ζητώντας του να χρηματοδοτήσει τη μελέτη με 42.000.000 δραχμές, τότε.
Και στις δύο επιστολές, ως βασικό επιχείρημα προβάλλεται η άρδευση του ελαιώνα και το πρόβλημα ύδρευσης για ολόκληρη την περιοχή.
Στις επιστολές αυτές αναφέρεται:
«Είναι γνωστό ότι κατά τη διάνοιξη και κατασκευή τη σήραγγας της Γκιώνας για τη διέλευση του αγωγού ύδρευσης από το Μόρνο στην Αθήνα εντοπίστηκαν, χωρίς να αξιοποιηθούν σημαντικές ποσότητες υπογείων υδάτων. Σύμφωνα με προμελέτη της περιόδου εκείνης τα νερά αυτά επαρκούσαν για την ύδρευση και την άρδευση της περιοχής Άμφισσας και Ιτέας.
Δυστυχώς, ενώ ήταν ευχερής η αξιοποίηση τους στη φάση της σήραγγας (περίοδος 1974 – 1980) η αδιαφορία των κυβερνήσεων και η ανικανότητα τν τοπικών παραγόντων δεν επέτρεψαν την αξιοποίηση των νερών αυτών και την ικανοποίηση των αναγκών της περιοχής».
Στην απάντηση του ο κ. Ανωμερίτης τονίζει ότι η έκταση που σχεδιάζεται να μελετηθεί εκτείνεται από την παραλιακή ζώνη μέχρι τα συγκροτήματα Γκιώνας και Παρνασσού, όπου περιλαμβάνεται και η προτεινόμενη περιοχή, ενώ διευκρινίζει ότι «η εν λόγω μελέτη έχει καταγραφεί στον πίνακα έργων του 10ετούς προγράμματος του υπουργείου ως ερευνητικό πρόγραμμα».
Το Φεβρουάριο του 2002 ο Διευθυντής γεωλογίας – υδρολογίας Β τμήματος Π. Περγιαλώτης αποστέλλει στο Γενικό Διευθυντή Εγγ/κών Έργων κ. Ι. Παπασταματίου την αξιολόγηση Καρστικής υδροφορίας σήραγγας Λιδωρικίου.
 Στην έκθεση αυτή αναφέρεται συγκεκριμένα: «Καθ’ όλο το μήκος της σήραγγας του Λιδωρικίου συναντήθηκαν ποσότητες νερό, οι οποίες παροχετεύθηκαν προκειμένου να διευκολυνθούν οι εργασίες διατήρησης. Για το σκοπό αυτό ο επιτόπου Μηχανικός του έργου πραγματοποιούσε μετρήσεις της παροχής, η τιμή της οποίας ήταν αυτή που αναγράφεται στα δελτία του έργου. Η μέτρηση της παροχής γινόταν πάντα στην (χ.θ.) 8190.
Το νερό ήταν δύο κατηγοριών:
- αυτό που προερχόταν από μικρορωγμές (τριχοειδείς) και
- αυτό που προερχόταν από πολύ μεγάλες χαίνουσες ρωγμές (ρήγματα), εμφανούς διάστασης 5Χ60 μ. Η περίπτωση αυτή παρατηρήθηκε εκεί όπου η σήραγγα και η ρωγμή αναπτύσσονταν σε παράλληλες διευθύνσεις.
Η διαστάλαξη του  νερού της πρώτης περίπτωσης ήταν συνεχής και παρατηρήθηκε καθ’ όλο το μήκος της σήραγγας, είχε διάρκεια και η αυξομείωση της ήραν αργή, αλλά σημαντική κατά την διάρκεια του χρόνου, χωρίς ποτέ να μηδενίζεται. Αντίθετα η παροχή της δεύτερης περίπτωσης είχε πλημμυρικά χαρακτηριστικά, δεδομένου ότι προκάλεσε και καταστροφές στο διατρητικό εξοπλισμό, παρουσιάστηκε σε δυο μόνο θέσεις (χ.θ. 10.011 και 10.050) και ήταν αποτέλεσμα έντονων βροχοπτώσεων».
Στην έκθεση «προτείνεται να προωθηθεί η υδρογεωλογική έρευνα, η οποία θα περιλαμβάνει τη διερεύνηση του ορεινού συγκροτήματος Γκιώνας – Παρνασσού, καθώς και της κατάντη περιοχής μέχρι τις παράκτιες και υποθαλάσσιες πηγές Κίρρας και Μύλων, οι οποίες αποτελούν τα κυριότερα σημεία εκφόρτισης».
Στην ίδια έκθεση ο εκτιμώμενος προϋπολογισμός των μελετητικών εργασιών υπολογίζεται στο ποσό των 4.500.000 ευρώ, εκ των οποίων τα μισά υπολογίζεται να διατεθούν για
 τις εργασίες συλλογής στοιχείων υπαίθρου και γραφείου της μελέτης και τα υπόλοιπα για συνοδά ερευνητικά έργα (γεωτρήσεις, δοκιμαστικές αντλήσεις κ.λ.π.)
Η υπό μελέτη περιοχή όπως αναφέρεται στο τεχνικό δελτίο του έργου είναι:
 Βόρεια από τις κορυφές Λυρίτσα, Γερολέκας, λιάκουρα, των όρεων Γκιώνας και Παρνασσού,
Ανατολικά από τις κορυφές Ξεροβούνι, Αμαλία και Βερσενίας
Νότια από τον κόλπο της Ιτέας και Δυτικά με τα χωριά Άγιοι Πάντες, Μαλανδρίνο, Λιδωρίκι, Λευκαδίτη.
Η έκταση είναι 812 τετραγωνικά χιλιόμετρα, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Επίσης διευκρινίζεται ότι «στοχεύει στον προσδιορισμό της γεωμετρίας των μεγάλων καρστικών αγωγών (οι οποίοι εντοπίστηκαν κατά τη διάνοιξη της σήραγγας Λιδωρικίου – Άμφισσας), τη διερεύνηση της πιθανής υδραυλικής επικοινωνίας αυτών με τις πηγές Μύλλων και Κίρρας καθώς επίσης στη διαμόρφωση προτάσεων για την κατασκευή των κατάλληλων υδρομαστευτικών έργων για τη σύλληψη και εκμετάλλευση της υδροφορίας τους».
Στις 02/09/2003 ο τότε υφυπουργός Οικονομίας και Οικονομικών Χρήστος Πάχτας με απόφαση που υπογράφει εντάσσει στο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων την υδρογεωλογική μελέτη υδρογεωλογικών συστημάτων νοτιοανατολικής  Φωκίδας με προϋπολογισμό 483.000,00 ευρώ (συλλογική απόφαση Μ0813 ΤΡΟΠ.1, κωδικός εγγραφής 2003ΣΜΟ8130000). Χωρίς καμία καθυστέρηση, στις 17/10/2003 δημοσιεύεται στον αθηναϊκό και τοπικό τύπο η περίληψη της μελέτης για την επιλογή αναδόχου.
Στις 30/1/2004 η Δ/νση Γεωλογίας – υδρολογίας (Β Τμήμα) αποφασίζει να εγκρίνει το πρακτικό της επιτροπής αξιολόγησης της μελέτης και κατακυρώνει το διαγωνισμό στον μελετητή κ. Κάρολο Μπεζέ, 1ον στον πίνακα κατάταξης.

Τι έγινε τα τελευταία χρόνια

Σε κοινοβουλευτική ερώτηση πριν από τέσσερα χρόνια των τότε βουλευτών του ΠΑΣΟΚ Γ. Φλωρίδη και Β. Αργύρη το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης απαντά επίσημα  ότι εντοπίστηκε η ευρύτερη περιοχή τροφοδοσίας των πηγών Κίρρας.
Δεν γίνεται καμία αναφορά στις πηγές Μύλλων, πληροφορεί επιπλέον ότι απέστειλε τη μελέτη στην τότε  Νομαρχία και την Περιφέρεια προκειμένου να γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες που απαιτούνται για να αξιοποιηθεί.
Ο νομάρχης Φωκίδας κ. Νίκος Φουσέκης  τότε είχε δηλώασει στην εφημερίδα μας  ότι η μελέτη έγινε στις πηγές της νοτιοανατολικής Φωκίδας και δεν έχει καμία σχέση με τα καρστικά νερά της Γκιώνας του 1975.
Ωστόσο αυτό είναι αδύνατον να το υιοθετήσει κάποιος που έχει ενημερωθεί καλά για το έργο, καθώς όλος ο φάκελος του, η αλληλογραφία και τα υπηρεσιακά έγγραφα του έργου μιλάνε για τα καρστικά νερά της Γκιώνας.
Τα νερά που το 1975 βρέθηκαν και αντί να αντληθούν θάφτηκαν!Ακόμα, δεν μπορεί να υιοθετηθεί αυτή η άποψη και για ακόμη έναν λόγο, στο τεχνικό δελτίο του έργου περιγράφεται η έκταση στην οποία θα γίνουν οι έρευνες και διευκρινίζεται ότι «στοχεύει στον προσδιορισμό της γεωμετρίας των μεγάλων καρστικών αγωγών (οι οποίοι εντοπίστηκαν κατά τη διάνοιξη της σήραγγας Λιδωρικίου – Άμφισσας), τη διερεύνηση της πιθανής υδραυλικής επικοινωνίας αυτών με τις πηγές Μύλλων και Κίρρας καθώς επίσης στη διαμόρφωση προτάσεων για την κατασκευή των κατάλληλων υδρομαστευτικών έργων για τη σύλληψη και εκμετάλλευση της υδροφορίας τους».
Από την απάντηση αυτή και μόνο συναγόταν το συμπέρασμα ότι ο τότε Νομάρχης  Φουσέκης ήταν απρόθυμος να διεκδικήσει την περαιτέρω συνέχιση του έργου.
Αλλά και η σημερινή αντιπεριφερειάρχης κα Γαζή που διαθέτει όλα τα έγγραφα δεν έχει κάνει λόγο για το έργο και ουδείς γνωρίζει αν είναι στις προθέσεις της , αν όχι σήμερα που μαστίζει η οικονομική κρίση, στο εγγύς μέλλον να κινήσει τη διαδικασία για επανεκκίνηση των προσπαθειών αξιοποίησης των καρστικών νερών.
Όσο για τη βουλευτή Φωκίδας κα Παπαθανάση δεν έχει κάνει λόγο για το έργο ούτε στα προεκλογικά της φυλλάδια ενώ και μόνο το γεγονός ότι έχει καταθέσει δεκάδες ερωτήσεις για προβλήματα του νομού από αυτές απουσιάζουν τα καρστικά νερά.
Όσο για το δήμαρχο Δωρίδας κος Καπετζώνη  αν και γνωρίζει τη σημασία του έργου εντούτοις μέχρι σήμερα δεν το έχει βάλει στην ημερήσια διάταξη, ούτε καν για τη διοργάνωση μιας ημερίδας σε συνεργασία με το δήμο Δελφών και την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας
Πάντως για να μην μπαίνουμε στη λογική της εύκολης κριτικής απέναντι στους αιρετούς της Φωκίδας πρέπει να σημειώσουμε ότι η αλήθεια είναι ότι πρόκειται για μια δύσκολη και μακροχρόνια έρευνα – για το λόγο αυτό και το 2002 ο Δ/ντής γεωλογίας – υδρολογίας Β τμήματος Π. Περγιαλώτης την προϋπολογίζει στα 4.500.000 ευρώ – και επί της ουσίας δεν μπορεί να προσφέρει πολιτικά οφέλη, σε όποιον πιστέψει στο έργο και προσπαθήσει να βρει τις ποσότητες και να τις αξιοποιήσει.
Εκτός αυτού, θέλει κάποιος να το παρακολουθήσει συνέχεια, να καθοδηγεί τους μελετητές στις περιοχές που πρέπει να λάβουν τις δειγματοληψίες. Δεν είναι από τα έργα που μπορούν να «ακριβοπληρωθούν» πολιτικά και πιθανόν σε αυτό να αποδίδεται και η αδιαφορία για την άντληση αυτών των υδάτινων ποσοτήτων.
Κάποιοι, κυρίως μηχανικοί, εκφράζουν το φόβο ότι όταν κλείστηκαν αυτές οι ποσότητες, μπορεί και να άλλαξαν διαδρομή. Αυτό κανένας δεν μπορεί να το γνωρίζει ωστόσο από ειδικούς (γεωλόγους) θωρείται ότι οι κύριες ποσότητες συνεχίζουν να περνούν μέσα από τη Γκιώνα, κάτι άλλωστε που η σημερινή επιστήμη μπορεί να μας δώσει περιστικές και οριστικές  απαντήσεις
Το σίγουρο είναι πάντως ότι  η απογοήτευση  για τους ντόπιους που εργάστηκαν στο έργο της σήραγγας θα ήταν μεγάλη όταν είδαν ότι αντί να αντληθούν οι ποσότητες κλείστηκαν μέσα στο βουνό; Για πάντα;
Αυτό μόνο η ιστορία μπορεί να τα αποδείξει!
 http://www.orafok.gr